Trong bối cảnh thị trường vận tải biển toàn cầu đang chịu nhiều biến động, việc Trung Quốc vươn lên dẫn đầu về xuất khẩu tàu biển và container trong nửa đầu năm 2024 không chỉ là một kết quả đáng chú ý mà còn thể hiện sự thích ứng linh hoạt của ngành công nghiệp nước này với những thách thức địa chính trị và thương mại.
Xu hướng phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch
Từ cuối năm 2022, khi Trung Quốc chính thức mở cửa trở lại sau các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt vì đại dịch Covid-19, hoạt động sản xuất và xuất khẩu đã dần phục hồi. Đặc biệt, ngành đóng tàu – vốn được xem là trụ cột công nghiệp của quốc gia này – đã ghi nhận những bước tăng trưởng đột phá. Việc gia tăng nhu cầu tàu biển và container xuất phát từ sự phục hồi của hoạt động thương mại quốc tế cùng những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã giúp Trung Quốc khẳng định vai trò then chốt của mình.
Theo số liệu từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, khối lượng xuất khẩu tàu biển của nước này trong nửa đầu năm đạt 25,02 triệu tấn trọng tải toàn phần, chiếm hơn một nửa tổng thị phần toàn cầu. Con số này không chỉ khẳng định vị thế số một của Trung Quốc trên thị trường quốc tế mà còn phản ánh xu hướng dịch chuyển trong ngành vận tải biển khi nhu cầu thay thế tàu cũ ngày càng tăng.
Song song với đó, lượng đơn đặt hàng mới của các công ty đóng tàu Trung Quốc đạt tổng cộng 54,22 triệu tấn trọng tải toàn phần, chiếm gần 75% thị phần toàn cầu. Điều này cho thấy sự tin tưởng của các hãng vận tải quốc tế vào năng lực sản xuất và công nghệ của các xưởng đóng tàu Trung Quốc. Hiện tại, các đơn hàng đang thực hiện của nước này cũng đạt mức 171,55 triệu tấn, chiếm gần 60% thị phần toàn cầu. Đây là minh chứng rõ ràng về khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn từ thị trường thế giới.
Sự gián đoạn tại Biển Đỏ và hiệu ứng lan tỏa
Cuộc khủng hoảng tại Biển Đỏ, bắt nguồn từ những cuộc tấn công của nhóm phiến quân Houthi ở Yemen kể từ tháng 11/2023, đã làm gián đoạn một trong những tuyến đường vận tải biển quan trọng nhất thế giới. Đây là con đường huyết mạch nối liền châu Á và châu Âu qua kênh đào Suez, chiếm khoảng 12% lưu lượng thương mại toàn cầu. Các cuộc tấn công buộc nhiều công ty vận tải biển phải thay đổi lộ trình, chọn cách vòng qua Mũi Hảo Vọng của châu Phi, kéo dài hải trình và làm gia tăng đáng kể chi phí vận tải.
Ông Gary Ng, nhà kinh tế cấp cao tại Natixis, nhận định: “Việc kéo dài thời gian di chuyển do khủng hoảng ở Biển Đỏ đã khiến công suất nhàn rỗi của tàu và container giảm mạnh. Đồng thời, nhu cầu mua mới tàu biển để thay thế đội tàu cũ và đáp ứng các quy định khắt khe về môi trường đã gia tăng đáng kể.”
Thực tế cho thấy, từ đầu năm nay, các hãng vận tải quốc tế đã đẩy mạnh đặt mua tàu biển và container mới để bù đắp tình trạng thiếu hụt tạm thời. Xu hướng này góp phần trực tiếp thúc đẩy xuất khẩu của Trung Quốc, quốc gia có thị phần lớn nhất trong ngành đóng tàu và sản xuất container.
Sự gia tăng đáng kể kim ngạch xuất khẩu
Trong nửa đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu tàu biển của Trung Quốc đạt 20,7 tỷ USD, tăng gần 86% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng ấn tượng nhất kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường vận tải biển. Đặc biệt, xuất khẩu container cũng ghi nhận sự bùng nổ, với kim ngạch đạt 6,8 tỷ USD, tăng hơn 71%, trong khi số lượng container xuất khẩu tăng hơn 113%.
Riêng trong tháng 6, kim ngạch và số lượng container xuất khẩu tiếp tục tăng mạnh, lần lượt đạt mức 85,97% và 155% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này phần nào phản ánh nhu cầu vận tải biển trên toàn cầu vẫn ở mức cao, dù chi phí vận chuyển gia tăng do tác động của khủng hoảng Biển Đỏ.
Dữ liệu từ hải quan Trung Quốc cho thấy, trong nửa đầu năm, 36,2% container xuất khẩu của Trung Quốc được chuyển đến Hồng Kông, trong khi 16,2% được xuất sang Mỹ – hai thị trường quan trọng đối với hoạt động thương mại của Trung Quốc.
Xu hướng đổi mới đội tàu toàn cầu
Theo báo cáo từ Soochow Securities, tuổi trung bình của các tàu hàng trên thế giới hiện là 13,7 năm. Đây được xem là thời điểm mà nhiều công ty vận tải phải cân nhắc thay thế đội tàu cũ để đảm bảo an toàn và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe. Chính vì vậy, nhu cầu đóng mới tàu biển được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới, mang lại cơ hội lớn cho các xưởng đóng tàu của Trung Quốc.
Không chỉ dừng lại ở tàu hàng, xu hướng này còn mở rộng sang các loại tàu khác như tàu container, tàu chở dầu và tàu chuyên dụng, góp phần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của ngành đóng tàu Trung Quốc.
Giá cước vận tải biển tăng mạnh
Bên cạnh việc gián đoạn chuỗi cung ứng, giá cước vận tải biển toàn cầu cũng ghi nhận mức tăng đột biến kể từ tháng 4 năm nay. Chỉ số Shanghai Containerized Freight Index (SCFI) – một thước đo quan trọng về chi phí vận tải container đường biển – đã duy trì ở mức trên 3.000 điểm kể từ tháng 6, phá vỡ kỷ lục trước đó vào tháng 8/2022.
Theo Securities Times, cước vận chuyển container 40 feet từ các cảng lớn như Thượng Hải và Thanh Đảo đến Rotterdam (Hà Lan) hiện dao động quanh mức 8.000 USD, cao gấp đôi so với giữa tháng 5 và cao hơn 5 lần so với cuối năm ngoái, khi khủng hoảng ở Biển Đỏ chưa nổ ra.
Sự gia tăng chi phí vận tải không chỉ phản ánh tình trạng căng thẳng trong chuỗi cung ứng mà còn tạo động lực cho các hãng vận tải đầu tư vào đội tàu và container mới. Điều này giúp Trung Quốc tiếp tục hưởng lợi từ xu hướng tăng trưởng này trong thời gian tới.
Triển vọng tương lai
Với tình hình hiện tại, các chuyên gia dự báo nhu cầu vận tải biển sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong năm 2024, mang lại cơ hội lớn cho ngành xuất khẩu tàu biển và container của Trung Quốc. Bên cạnh đó, sự phục hồi kinh tế toàn cầu và xu hướng thay thế đội tàu cũ sẽ tiếp tục là những động lực chính thúc đẩy tăng trưởng.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia đang gặp khó khăn trong việc phục hồi chuỗi cung ứng, Trung Quốc đã khẳng định vị thế dẫn đầu của mình với năng lực sản xuất mạnh mẽ và khả năng đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường. Điều này không chỉ củng cố vai trò quan trọng của Trung Quốc trong ngành công nghiệp đóng tàu toàn cầu mà còn tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế của nước này trong tương lai.
Xem thêm:
https://vinalines.net/tam-quan-trong-cua-bien-dong-trong-giao-thuong/
https://indochinapost.com/dich-vu-chuyen-phat-nhanh-hang-hoa-ha-noi-di-espoo-indochina-post/