Các loại bảo hiểm trong vận tải đường biển. 

Bảo hiểm hàng hóa được áp dụng cho đối tượng là hàng hóa được gửi đi từ điểm này đến điểm khác. Bảo hiểm này nhằm đảm bảo quyền lợi của người gửi hàng trong quá trình vận chuyển. Thời gian đó, nếu có bất kỳ sự cố ngoài ý muốn nào xảy ra gây thất thoát, tổn hại hàng hóa thì người mua bảo hiểm sẽ được đền bù hợp lý.

Bảo hiểm hàng hóa hết sức cần thiết khi vận chuyển đường biển quốc tế cũng như nội địa.

I. Bảo hiểm trong vận tải đường biển là gì?

• Bảo hiểm trong vận tải đường biển (bảo hiểm hàng hải) là một loại bảo hiểm thuộc bảo hiểm phi nhân thọ, nhằm hỗ trợ, giảm thiểu các rủi ro trên biển, trên sông hoặc các rủi ro trên bộ có liên quan đến quá trình vận chuyển bằng tàu, thuyền trên biển.
• Bảo hiểm trong vận tải đường biển hạn chế những ảnh hưởng gây tổn thất hàng hóa.
• Là một trong những loại bảo hiểm được nhiều doanh nghiệp tham gia vì tính thiết thực mà nó mang lại.

II. Phân loại các rủi ro trong vận tải đường biển

Việc xác định và phân loại các rủi ro có được bảo hiểm hay không có vai trò rất quan trọng, vì chỉ những tổn thất nào có nguyên nhân trực tiếp là rủi ro được bảo hiểm gây ra thì mới được bồi thường. Có thể phân loại như sau:

III. Các loại bảo hiểm hàng hóa đường biển bao gồm:

 

• Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu

• Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển quốc tế

• Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển nội địa

1. Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu

Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển được áp dụng cho đối tượng hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển. Bảo hiểm có phạm vi trên toàn thế giới hay tại vùng/lãnh thổ nhất định. Các trường hợp được nhận bồi thường gồm có:

• Tàu bị cháy hoặc nổ.

• Tàu hay xà lan bị mắc cạn, bị đắm hay bị lật úp

• Va chạm đâm tàu với tàu, tàu với sà lan, phương tiện vận chuyển đâm phải hay va chạm với các vật thể khác dưới biển.

• Dỡ hàng tại cảng lánh nạn

• Thiên tai như động đất, núi lửa phun, bị sét đánh

• Nước biển xâm nhập vào tàu, sà lan, hầm chứa hàng/nơi chứa hàng của phương tiện vận chuyển container.

• Hàng bị nước cuốn trôi khỏi tàu

• Thời tiết xấu như mưa bão.

• Cướp biển.

• Rủi ro đặc biệt, rủi ro chiến tranh, rủi ro đình công…

• Ném hàng xuống biển cho nhẹ tàu trong trường hợp lâm nguy.

Dựa vào mức độ tổn thất (một phần hay toàn bộ), tính chất tổn thất (nặng hay nhẹ) và tùy vào trường hợp cụ thể để xác định mức bồi thường phù hợp cho người gửi hàng khi mua bảo hiểm.

2. Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển quốc tế

Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển quốc tế là loại bảo hiểm áp dụng cho hàng hóa được vận chuyển theo đường biển quốc tế, đi qua đường biên giới trên biển của một hay nhiều quốc gia. Trong quá trình vận tải đó có thể xảy ra nhiều rủi ro khó lường trước.

Trách nhiệm bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển quốc tế có hiệu lực kể từ lúc hàng hóa rời kho/nơi chứa hàng/địa điểm được chỉ định rõ trong hợp đồng và kéo dài xuyên suốt quá trình vận chuyển hàng đi. Trách nhiệm này sẽ kết thúc khi hàng được giao đến kho/địa điểm được chỉ định rõ cho người nhận như trong hợp đồng.

3. Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển nội địa

Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển nội địa là loại bảo hiểm áp dụng cho đối tượng hàng hóa khi được vận chuyển theo đường biển. Tuy nhiên phạm vi áp dụng bảo hiểm là trong nước (nội địa).

Theo đó, trong quá trình vận chuyển hàng đi nếu có xảy ra rủi ro (không phải do con người cố ý gây nên) khiến hàng hóa bị tổn thất, mất mát thì người mua bảo hiểm sẽ được bồi thường. Mức độ bồi thường còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác nhau để quyết định.

IV. Tác dụng và vai trò của bảo hiểm hàng hóa đường biển trong vận tải đường biển

Tác dụng của bảo hiểm hàng hóa đường biển

Thứ nhất, bảo hiểm này giúp giảm bớt xảy ra các rủi ro ngoài ý muốn với hàng hóa của người gửi. Khi mua bảo hiểm, bên vận chuyển sẽ chịu toàn bộ trách nhiệm về hàng hóa. Vậy nên họ sẽ gia tăng kiểm tra, bảo quản, bảo vệ hàng hóa khỏi bị tổn thất nặng nề khi gặp sự cố.

Bảo hiểm hàng hóa đường biển đóng vai trò nhất định trong vận tải hàng hải.

Thứ hai, bảo hiểm hàng hoá đường biển mang đến lợi ích cho nền kinh tế quốc dân. Đây là nguồn thu hợp pháp góp phần gia tăng ngân sách, ngoại tệ nhà nước.

Thứ ba, trường hợp xảy ra rủi ro, sự cố ngoài ý muốn trong quá trình vận chuyển hàng hóa thì người gửi hàng sẽ được bồi thường một số tiền nhất định. Nhờ đó doanh nghiệp bảo toàn được phần nào tài chính trong kinh doanh.

Thứ tư, nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi bên khi tham gia vào bảo hiểm đã trở thành nguyên tắc nhất quán trong thương mại quốc tế. Vậy nên trường hợp xảy ra rủi ro gây nên tổn thất về hàng hóa, các bên liên quan sẽ được công ty bảo hiểm hỗ trợ về mặt pháp lý nếu xảy ra tranh chấp.

Vai trò của bảo hiểm hàng hóa đường biển

Một là, bảo hiểm hàng hóa đường biển chính là người bạn đồng hành, có vai trò bảo vệ an toàn cho hàng hóa của người mua và người bán, người gửi và người nhận trong phạm vi toàn thế giới.

Hai là, tỷ lệ gặp rủi ro khi vận tải hàng hóa bằng đường biển khá cao. Điển hình là các rủi ro về thiên tai, tai nạn bất ngờ gây nên như: mắc cạn, đâm va, đắm chìm, cháy nổ, mất cắp, cướp biển, thời tiết xấu… Đây đều là những sự cố rủi ro mà con người khó có thể kiểm soát được. Có sự góp mặt của bảo hiểm mang đến nhiều quyền lợi cho doanh nghiệp gửi hàng nếu các sự cố trên xảy ra.

Ba là, theo hợp đồng bảo hiểm bên vận chuyển sẽ chịu trách nhiệm cho các tổn thất của hàng hóa khi gặp phải sự cố, trong phạm vi nhất định. Có không ít trường hợp các hãng tàu không chịu chi trả cho những tổn thất đó. Lúc này đây bảo hiểm sẽ bảo vệ tối đa quyền lợi của người mua bảo hiểm hàng hóa đường biển.

Bốn là, bảo hiểm hàng hoá đường biển có lịch sử từ lâu đời. Việc tham gia vào loại bảo hiểm này đã dần trở thành một tập quán, thông lệ quốc tế trong hoạt động ngoại thương.

Xem thêm: Vận Chuyển Hàng Đường Biển Từ Việt Nam Đi Đức